Summary:

Kể từ khi thành lập vào năm 1987, Ủy ban IPU về các vấn đề Trung Đông đã có nhiệm vụ cốt lõi là hỗ trợ tiến trình hòa bình Israel-Palestine thông qua đối thoại chính trị và hòa giải. Đây là một nhiệm vụ khó khăn, trong bối cảnh môi trường chính trị hóa. Để ứng phó với những khó khăn trong việc hướng tới những bước tiến trong tiến trình xây dựng hòa bình, trong những năm gần đây, Ủy ban IPU đã hướng đến khoa học như một phương án để đưa các nghị sỹ ngồi lại với nhau dựa trên cơ sở hợp tác.

Tin tưởng vào tầm quan trọng của việc tăng cường mối quan hệ giữa cộng đồng khoa học và cộng đồng nghị viện nhằm ủng hộ khoa học và hòa bình, Tổng thư ký IPU và Tổng giám đốc Tổ chức Nghiên cứu Hạt nhân châu Âu (CERN) đã ký Biên bản ghi nhớ vào tháng 11 năm 2016. Mục đích của thỏa thuận là thúc đẩy các sáng kiến vì hòa bình và đối thoại được hỗ trợ bởi hai cộng đồng. Vào năm 2016 và 2017, Ủy ban đã tổ chức hai cuộc hội thảo về nguồn nước, đạt được một số kết quả thiết thực và chứng minh rằng khoa học mang đến một nền tảng trung lập cho đối thoại, kết nối con người thông qua các giá trị khoa học trong việc tìm kiếm giải pháp và chứng tỏ rằng các yếu tố của xung đột có thể biến thành lý do để cùng tồn tại. Vào tháng 10 năm 2017, trong Hội nghị IPU tại St Petersburg, Ủy ban đã đồng ý thành lập Trường Khoa học vì Hòa bình và cộng đồng chuyên gia nghị viện. Những quyết định này đã tạo nền tảng cho việc thành lập vào tháng 5 năm 2021 của Nhóm làm việc IPU về Khoa học và Công nghệ làm trọng tâm của nghị viện về các vấn đề liên quan đến khoa học và công nghệ.

Kết nối khoa học và chính trị: Thành lập Trường Khoa học vì Hòa bình của IPU

Các trường Khoa học vì Hòa bình của IPU được thành lập nhằm mục đích kết nối giới khoa học và chính trị bằng cách thiết lập đối thoại và giúp tạo ra một cộng đồng các chuyên gia nghị viện để cùng nhau giải quyết các thách thức dưới sự bảo trợ trung lập từ khoa học. Trường Học là hoạt động chung đầu tiên giữa Ủy ban IPU về Các Vấn đề Trung Đông và Nhóm làm việc về Khoa học và Công nghệ. Dự án Trường Học Khoa học vì Hòa bình của IPU được thiết kế nhằm khuyến khích đại diện từ các văn phòng nghị viện/quốc hội trên toàn thế giới làm việc cùng nhau và trực tiếp tham gia vào hợp tác trong lĩnh vực khoa học. Chương trình đào tạo nâng cao này được tổ chức thường niên, để giải quyết các thách thức toàn cầu và khu vực dựa trên cơ sở dẫn chứng rõ ràng mà không gặp phải sự chi phối của chính trị để để tạo điều kiện cho việc tham gia tích cực vào các dự án vì hòa bình.

Buổi họp đầu tiên của Trường Khoa học vì Hòa bình

Từ ngày 5-9 tháng 12, IPU đã phối hợp với CERN để khởi động buổi họp đầu tiên của Trường Khoa học vì Hòa bình vào tháng 12 năm 2022 tại Geneva, Thụy Sĩ cho 24 nhân viên nghị viện đến từ sáu Nhóm Địa chính trị, bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Burkina Faso, Uruguay, Palestine, Chad, Israel, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Ấn Độ, Algeria và các quốc gia khác. Phiên họp năm ngày gồm các bài giảng, hội thảo và các chuyến thăm liên quan đến CERN với chủ đề Ứng phó với tình trạng khan hiếm nước: cơ hội để xây dựng hòa bình bằng khoa học. Xét đến vai trò quan trọng của nước trong việc đảm bảo sự sống, phát triển và hòa bình, và xem xét các hoạt động trước đó của Ủy ban IPU về Vấn đề Trung Đông tập trung vào nước, buổi họp đầu tiên của Trường Khoa học vì Hòa bình của IPU tập trung vào quản lý nước, khám phá nguồn nước mới và có thể tái sinh để giúp nguồn tài nguyên quý giá này luôn sẵn có, mà ở đây vấn đề về nước thường là nguồn gốc của sự xung đột. Sự kiện nhằm góp phần tạo ra một môi trường tích cực cho sự hợp tác kỹ thuật bằng cách đề xuất các công nghệ và phương pháp thay thế để giảm căng thẳng liên quan đến khan hiếm nước, từ đó khuyến khích sự chung sống hòa bình giữa các quốc gia.

Các kết quả và bước tiếp theo

Phiên họp đầu tiên đã đạt được thỏa thuận từ các đại biểu tham dự về sự cần thiết của việc thực hiện hai dự án hợp tác vùng về nguồn nước tại khu vực Sahel và Palestine. Tiến sĩ Spiro, Chủ tịch ủy ban chỉ đạo cho Năm Quốc tế Khoa học Cơ bản vì Phát triển Bền vững 2022, cũng xác nhận sự sẵn lòng của ủy ban chỉ đạo để bao gồm Trường Khoa học vì Hòa bình vào các hoạt động của Năm Quốc tế Khoa học Cơ bản vì Phát triển Bền vững 2022.

Buổi họp đầu tiên của Trường học cũng đã là nền tảng cho việc thành lập một cộng đồng các chuyên gia nghị viện. Nhân viên nghị viện đã tham gia vào Trường học hiện tạo thành một nhóm cựu học viên, tạo thành cộng đồng các chuyên gia nghị viện cùng với các nghị sĩ liên quan để đảm bảo sự bền vững và liên tục của quá trình hòa bình và mục tiêu của cộng đồng các chuyên gia nghị viện. Để tiếp tục triển khai các kết quả và mục tiêu của Trường học Khoa học vì Hòa bình lần đầu tiên, cuộc họp Nghị viện Khoa học vì Hòa bình được dự kiến sẽ diễn ra từ ngày 3-6 tháng 7 năm 2023 tại Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành – ICISE tại Quy Nhơn, Việt Nam.

Mục tiêu cốt lõi: Mục tiêu chính của dự án Khoa học vì Hòa bình của IPU là hiện thực hóa tầm nhìn về sự thống nhất thông qua khoa học với mục đích chung sống hòa bình và đóng vai trò là nền tảng cho cuộc đối thoại giữa các nghị viện về các chủ đề liên quan đến các mục tiêu cốt lõi của IPU.

Mục tiêu cuộc họp:

• Chia sẻ với những người tham gia những phát hiện khoa học mới nhất và dự báo dựa trên mô hình về lượng nước/sẽ có sẵn trên Trái đất và cách phân phối trên các khu vực khác nhau. “Diện tích nước” lớn cỡ nào?
• Tạo điều kiện cần thiết cho người tham gia để đưa ra sự hiểu biết mới, năng động, cập nhật thông tin và sáng tạo về các vấn đề liên quan đến an ninh nguồn nước bằng cách kết nối các nhà lập pháp thông qua hợp tác dựa trên các phương pháp và giá trị khoa học.
• Thiết lập nền tảng cho một hội nghị nghị viện toàn cầu về nước và an ninh thực phẩm, thiết lập nhu cầu cho mạng lưới nghị viện về nguồn nước và sự thành lập của một ngân hàng dữ liệu pháp luật như một công cụ nghị viện cho luật pháp quốc tế, khu vực và quốc gia về nguồn nước.
• Thúc đẩy các dự án về nguồn nước ở hai khu vực được xác định trong phiên họp đầu tiên của Trường Khoa học vì Hòa bình: nhà nước Palestine và Sahel. Xác định và giải quyết những khoảng trống trong các nghị quyết và chiến lược của Liên Hợp Quốc liên quan đến an ninh nguồn nước.
• Khám phá nội dung, nguyên tắc cốt lõi và áp dụng cách tiếp cận dựa trên quyền con người đối với nước và vệ sinh môi trường, cũng như các rào cản trong việc thực hiện quyền con người này. Xem xét cách vượt qua những rào cản này.